In Nederland brengen we veel tijd binnenshuis door. Inclusief het slapen kan dat wel 90% van onze tijd zijn. Een gezond binnenklimaat is niet vanzelfsprekend.
Bijvoorbeeld vervuilde lucht van buiten, gassen uit bouwmaterialen, fijnstof uit printers brengen ongezonde stoffen in de binnenlucht welke ronduit giftig zijn. Doordat we ademen neemt de hoeveelheid zuurstof af en CO2 ( koolstofdioxide) toe. Doordat deze verdringing plaatsvind schakelt het lichaam over op een lager energie gebruik door de dag heen en deze actie levert dan A-specifieke klachten op zoals vermoeidheid, hoofdpijn en concentratieverlies. Door ons ademen, door te koken en te douchen stijgt de luchtvochtigheid wat de kans op schimmelvorming vergroot en stof circuleert als je radiatoren in je huis hebt wat bijdraagt aan allergische reacties.
Maar ook wordt er veel in een plastic zak gebouwd (damp dicht) wat niet bijdraagt aan de natuurlijke zuiverende processen van overdruk in een huis welke naar buiten wil maar dit niet kan. M.a.w. loop jij graag de hele dag in een regenjas?
Een gezond binnenklimaat is van belang dus waarom niet je huis zo bouwen dat het daar passief en actief aan bijdraagt.
Geen of zo min mogelijk vluchtige organische stoffen (VOS)
Vluchtige organische stoffen (VOS) komen vrij bij verdamping van aardolieproducten en andere organische stoffen en bij onvolledige verbranding. Ze komen vrij uit bouwmaterialen gedurende de bouw en tijdens de bewoning en kunnen gezondheidsklachten veroorzaken. Ze zitten in allerlei bouwmaterialen zoals de primer van het stucwerk, in verven, plaatmateriaal, in plastics, in purschuim. Kies daarom voor duurzame en natuurlijke bouwmaterialen zoals hout als constructiemateriaal, gebruik isolaties zoals kalkhennep, jute, gebruik leem als stucmateriaal en gebruik een natuurlijke verf zonder oplosmiddelen zoals de lijnolieverf. Deze, vaak minder bewerkte, natuurlijke producten geven geen giftige dampen af.
Goede ventilatie
Ook in ecologisch gebouwde woningen is een goede ventilatie van belang. Ongezonde stoffen worden afgevoerd en frisse lucht (voldoende zuurstof) wordt aangevoerd. Het helpt, in combinatie met verwarmen, ook tegen schimmels. De temperatuur in huis moet minimaal vijftien graden zijn, ook ’s nachts.
Wanneer je met een gezin in de woonkamer zit dan verbruikt elke persoon zuurstof. Hierdoor stijgt de verhouding CO2 (koolstofdioxide). Op een gegeven moment voel je dat beklemmend (vermoeid, licht hoofdoijn) en wil je een raam open zetten, maar dan is de hoeveelheid stikstof al heel lang te hoog. Ook als je slaapt in een slaapkamer kan de hoeveelheid CO2 snel te groot worden hierdoor rust je minder uit. Ventilatie is ontzettend belangrijk voor een gezond binnenklimaat.
- Natuurlijk ventileren
Je kunt dit doen door natuurlijk te ventileren (raam open, gat in de muur) maar dit betekent dat je dan consequenties doet aan de energiezuinigheid, namelijk je maakt gewoon een gat in de muur waardoor de warmte naar buiten verdwijnt. Ook kun je door dit gat op de tocht komen te zitten en met met de buitenlucht komt ook de vervuilde buitenlucht binnen.
- Mechanisch ventileren
Daarom zijn er mechanische systemen gemaakt die zorgen voor een frisse lucht in combinatie met een hoge energie zuinigheid. De systemen zorgen voor voldoende (gefilterde) zuurstof in de lucht en dat de luchtvochtigheid op peil blijft. Met extra filters kun je ook pollen buiten de deur houden (wat heel aangenaam is voor mensen met hooikoorts).
Wist je dat door luchtvervuiling luchtwegklachten en hart- en vaatziekten kunnen ontstaan en verergeren. Het kan ook longkanker tot gevolg hebben. Luchtvervuiling levert daarmee een belangrijke bijdrage aan ziekte en sterfte in Nederland. Het is verantwoordelijk voor zo'n 3% van de ziektelast. Dat is ongeveer vergelijkbaar met gezondheidsrisico's van overgewicht en te weinig bewegen (bron).
Wel is van belang is deze systemen goed te ontwerpen (maatwerk), vakkundig in te regelen en niet te beknibbelen op de kwaliteit (wat in Nederland veel gebeurt) en dat onderhoud zoals het tijdig vervangen van de filter(s) wordt gepleegd zodat de systemen geruisloos en continu kunnen werken.
Dampopen materialen en constructies
Dampopen bouwmaterialen in de gevels en het dak van de woning (de envelop) zorgen ervoor dat de overdruk aan damp (die er in een huis altijd is) door de constructie heen naar buiten kan. Dit draagt (net als een ventilatiesysteem) bij aan stabiele luchtvochtigheid in de woning. Dit is goed voor je lichaam, maar ook voor het huis. Ook draagt het bij aan een efficiëntere verwarming omdat er minder water in de lucht verwarmt hoeft te worden.
Vochtbuffering
Natuurlijke materialen zoals kalkhennep en leem hebben een grote vochtbufferende capaciteit. Doordat ze bij een hoge luchtvochtigheid vocht opnemen en bij dalende luchtvochtigheid deze weer langzaam afgeven wordt de vochtigheid binnen meer stabiel. Dat maakt het rustiger voor je lichaam want deze reageert op veranderingen, maar een droger binnenklimaat draagt ook bij aan minder schimmelvorming.
Verwarming
Radiatoren maken met name convectiewarmte. Deze manier van warmteoverdracht is goedkoop aan te leggen, is niet energiezuinig en zorgt voor een niet egale verdeling van de warmte (koude- en warmteval), luchtverplaatsing inclusief stof en vervuiling. Stralingswarmte (zoals via vloer- en wandverwarming) is niet alleen comfortabeler voor de mens maar zorgt ook voor minder stofverplaatsing wat bijdraagt een schone lucht binnenshuis (minder reactie op stof en huisstofmijt).
Stralingsarm bouwen
- Radioactieve straling
Uit de aarde, de bodem maar ook uit bouwmaterialen uit die bodem (zoals beton en gips) komt straling vrij zoals Radon. Vanuit de bodem komt deze via de kruipruimte en via de bouwmaterialen in bijvoorbeeld je constructie of muur je huis binnen. In Nederland is deze concentratie vanuit de bodem niet erg hoog en hoeven we daar niet speciaal rekening mee te houden. In andere landen worden namelijk bouwkundige ingrepen gedaan het binnendringen van Radon tegen te gaan.
Zo heeft de RIVM onderzoek gedaan waaruit blijkt dat de gemiddelde concentratie radon op de meetlocaties op werkplekken en in openbare gebouwen 15,9 Bq/m3 is. Dit is laag in vergelijking met andere landen in Europa. Wereldwijd is de radonconcentratie gemiddeld 40 Bq/m3. De gemeten radonconcentraties liggen vrijwel allemaal onder het referentieniveau in Nederland van 100 Bq/m3.
Je kunt de hoeveelheid straling vanuit de bouwmaterialen beperken door deze simpelweg niet of zo weinig mogelijk te gebruiken. Goed ventileren draagt ook hier aan bij.
- Elektromagnetische straling
Om ons heen komt er steeds meer elektromagnetische straling. Bijvoorbeeld buitenshuis vinden we de hoogspanningskabels, UMTS masten, GPS en binnenshuis hebben we wifi, dect telefoons, maar ook de electrakabels in de muur en de stopcontacten geven elektromagnetische straling. Je kunt met door middel van bouwkundige ingrepen (bijvoorbeeld dmv een dikke laag leemstuc, speciale wapening) deze elektrosmog van buiten en de straling vanuit binnen verminderen (gemantelde installatie kabels).